Uczestnicy studiów doktoranckich — zgodnie z art. 197, ust. 2 i 3 Ustawy Prawo o Szkolnictwie Wyższym (Dz.U. z 2012 r., poz. 572) — oprócz realizowania programu studiów doktoranckich oraz prowadzenia badań naukowych i składania sprawozdań z ich przebiegu, mają także obowiązek odbywania praktyk zawodowych w formie prowadzenia zajęć dydaktycznych. Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie kształcenia na studiach doktoranckich w uczelniach i jednostkach naukowych (Dz.U. z 2011 r., nr 196, poz. 1196) określa reguły kształcenia na studiach doktoranckich, w tym minimalny wymiar zajęć fakultatywnych (oraz liczbę punktów ECTS) rozwijających umiejętności dydaktyczne lub zawodowe doktoranta..
Zgodnie z najnowszym Rozporządzeniem Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 1 lipca 2013 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie w sprawie kształcenia na studiach doktoranckich w uczelniach i jednostkach (Dz.U. z 2013 r. nr 0, poz. 841)
• wymiar zajęć fakultatywnych wynosi co najmniej 15 godzin.
• zajęcia fakultatywne rozwijające umiejętności zawodowe, których wymiar odpowiada co najmniej 5 punktom ECTS, przygotowują doktoranta do pracy o charakterze badawczym lub badawczo-rozwojowym.
• zajęcia fakultatywne rozwijające umiejętności dydaktyczne, których wymiar odpowiada co najmniej 5 punktom ECTS, przygotowują doktoranta kształcącego się na studiach doktoranckich w uczelni do wykonywania zawodu nauczyciela akademickiego.
Realizacja programu studiów doktoranckich w uczelni (oprócz przygotowania do pracy o charakterze badawczym lub badawczo-rozwojowym - art. 5 Dz.U. z 2011 r., nr 196, poz. 119) przygotowuje do wykonywania zawodu nauczyciela akademickiego i prowadzi do osiągnięcia efektów kształcenia w zakresie umiejętności związanych z metodyką i techniką prowadzenia zajęć dydaktycznych, w tym z wykorzystaniem nowych technologii w kształceniu studentów.
Wielu doktorantów Uniwersytetu Wrocławskiego wskazuje na niewystarczające przygotowanie do prowadzenia zajęć dydaktycznych ze studentami. Wychodząc naprzeciw Ich oczekiwaniom w Centrum Edukacji Nauczycielskiej Uniwersytetu Wrocławskiego opracowano program kursu przygotowującego doktorantów naszej Uczelni do pracy dydaktycznej ze studentami.
Kurs stanowi jeden z przedmiotów studiów doktoranckich; jest adresowany zarówno do tych doktorantów, którzy swą przyszłość wiążą z pracą naukowo-dydaktyczną, jak i tych, którzy swój kontakt z nauczaniem pragną zakończyć wraz z uzyskaniem stopnia doktorskiego.
Szczegółowa tematyka kursu oraz zestaw modułów zajęć są dostosowywane do specyfiki Wydziałów zamawiających realizację kursu oraz do potrzeb edukacyjnych doktorantów biorących w nim udział.
Doświadczenia z realizacji kursu wskazują, że spotyka się on z żywym zainteresowaniem szczególnie tych doktorantów, którzy dążą do zmiany zachowań studentów, polegającej na rezygnacji z postawy ucznia oczekującego przekazu gotowej wiedzy i wejściu w rolę studenta samodzielnie tę wiedzę zdobywającego. Doktoranci, poszukując dróg motywowania studentów do pracy i wspierania ich umiejętności uczenia się, zainteresowani są doskonaleniem kompetencji dydaktycznych oraz psychologiczno-pedagogicznych, a w szczególności:
– poznaniem metod i technik pracy ze studentem, a także technik uczenia się,
– rozwijaniem modelu konsultacyjnego w relacji nauczyciel-student oraz
Doktoranci doświadczają często rozmaitych problemów w kontaktach osobistych ze studentami, szczególnie wtedy, gdy zamiast zrozumienia, współdziałania, solidnej pracy i odpowiedzialności spotykają się z postawą roszczeniową oraz unikania wysiłku. Dlatego pytają o sposoby motywowania studentów do pracy i budowania rozwijających, dialogowych relacji ze studentem i grupą.
Doktoranci chętnie podejmują także różnorodne działania na rzecz własnego samorozwoju i definiowania siebie w roli nauczyciela akademickiego. Nieuświadomione przez nich często, indywidualne teorie nauczania nierzadko weryfikowane są bowiem przez doświadczane w pracy ze studentami porażki i poczucie braku własnych kompetencji. Przyjmujemy, że zrozumienie przyczyn tych niepowodzeń jest podstawą doskonalenia warsztatu pracy i dalszego rozwoju zawodowego doktorantów.